Dobra królowa

Po rodzicach przejęła głęboką katolicką religijność. Była córką polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Leszczyńskiej z domu Opalińskiej. Urodziła się w 1703 roku na Dolnym Śląsku, w Trzebnicy. Gdy skończyła rok życia, jej ojciec został królem Polski. Stanisław Leszczyński herbu Wieniawa został ochrzczony roku Pańskiego 1677 w katedrze lwowskiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W tej samej katedrze, dwie dekady wcześniej, Anno Domini 1656, przed cudownym obrazem Matki Boskiej Łaskawej, w nieludzkim czasie „potopu szwedzkiego”, król Jan II Kazimierz podczas mszy świętej oddał Polskę w opiekę Matki Bożej i uczynił Ją Królową Korony Polskiej (śluby lwowskie).

Katedra lwowska - akwarela z 1991 r.

Stanisław Leszczyński dwukrotnie zasiadał na tronie w Warszawie: w latach 1704–1709 i 1733–1736, oraz dwukrotnie go utracił w wyniku knowań, wpływów rosyjskich i pruskich oraz ich popleczników w Polsce. Był władcą rozsądnym, skłonnym do reform, dążącym do usamodzielnienia Polski, co w ówczesnej sytuacji geopolitycznej było niezmiernie trudne – silni sąsiedzi i zdrajcy w Ojczyźnie.

Po śmierci króla Francji Ludwika XIV – „Króla Słońce” – sukcesję po nim przejął jego pięcioletni prawnuk Ludwik XV. Gdy osiągnął pełnoletniość, w wieku 15 lat, ponad sto europejskich szlachetnie urodzonych panien stanęło w szranki o tytuł królowej. Jedną z nich była o siedem lat starsza od Ludwika Maria Leszczyńska, która po utracie majątku przez ojca – wojska rosyjskie i saskie ograbiły i spaliły posiadłości Leszczyńskich – tułała się z rodzicami po Europie i korzystała z łaski Szwedów oraz Francuzów. Mariaż Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej w 1725 roku spowodował, że w 1733 r. Stanisława Leszczyńskiego ponownie wybrano na króla Polski.

Po kolejnej utracie władzy w Polsce otrzymał od króla Francji księstwo Lotaryngii. Zasłynął jako dobroczyńca i reformator. Otworzył pierwszą bibliotekę publiczną w Nancy, założył magazyny zbożowe, aby uchronić ludność Lotaryngii przed głodem. Uruchomił punkty doradztwa prawnego dla ubogich oraz fundusz zapomóg i pożyczek dla kupców i biednych mieszkańców. Był też mecenasem sztuki, artystów i naukowców (Akademia Leszczyńskiego). Nic dziwnego, że uzyskał w Lotaryngii przydomek „króla dobrodzieja”. Dlatego przez sługusów rosyjskich i prusko‑saskich był zwalczany w Polsce i znienawidzony.

Ale wróćmy do Marii Leszczyńskiej. Ta piękna i mądra Polka dała dynastii Burbonów przyszłych władców Francji – była babką królów Ludwika XVI, Ludwika XVIII oraz Karola X. Uważana powszechnie za najlepszą królową Francji, była najdłużej panującą monarchinią w tym kraju – prawie 43 lata! A wszystko to w czasach upadku I Rzeczypospolitej.

Oczarowała Francuzów – zapomniana w Ojczyźnie, mimo że fundowała polskie gabinety astronomiczno‑fizyczne w Warszawie i Poznaniu oraz pomagała finansowo polskim studentom we Francji. Wspierała szkoły, szpitale i schroniska. Finansowała pensje dla ubogich szlachcianek i biednych dziewcząt.

Reasumując: miłosierdzie Marii Leszczyńskiej zrodziło się na polskiej ziemi. Obecny rok – 2025 – to trzechsetna rocznica koronacji Polki na królową Francji. Powinniśmy być dumni z faktu, że mieliśmy tak wspaniałą rodaczkę – mądrą i wyrozumiałą. Świadczy o tym choćby jej komentarz po śmierci metresy Ludwika XV, pani Pompadour, dotyczący wieloletniego romansu męża: „Pani de Pompadour była damą dworu (…) Reszta mnie nie obchodzi, to sprawa między Bogiem a królem”. I jak tu ciepło nie wspominać takiej kobiety.

 Woytek Kopacz